کاربرد اکسید روی در صنایع مختلف

در زمینه‌های مختلف امکان استفاده از ترکیب اکسید روی وجود دارد، ازاین‌رو خرید اکسید روی به‌صورت عمده و جزئی توسط بسیاری از شرکت‌ها، کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی انجام می‌گردد، در ادامه ضمن توضیح بیشتر در مورد یازده مورد از کاربردهای این محصول در تهران اسید صحبت می‌کنیم.
1. صنایع لعاب سازی
اکسید روی یکی از مواد کلیدی در صنعت لعاب‌سازی است که به‌عنوان یکی از مواد اصلی برای تولید لعاب‌های سرامیکی و پزشکی به کار می‌رود. این ترکیب شیمیایی به فرمول ZnO شناخته می‌شود و دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که در صنعت لعاب‌سازی اهمیت دارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اکسید روی در صنعت لعاب‌سازی، ویژگی‌های نوری آن است. این ماده دارای خواص ضد بازتابی (عدم بازتاب نور) می‌باشد و به‌عنوان یک عامل سفید‌کننده در ترکیبات لعابی به کار می‌رود. این ویژگی به تعیین رنگ و براقی لعاب‌ها در تولید سفال‌ها و سرامیک‌ها کمک می‌کند. اکسید روی همچنین به‌عنوان یک ماده معتدل‌کننده در ترکیبات لعابی عمل می‌کند که از ترکیبات معدنی دیگر نسبت به دما و زمان نمی‌پردازد و در نتیجه به ایجاد لعاب‌های پایدار و با کیفیت کمک می‌کند. علاوه بر این، اکسید روی به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده نیز در ترکیبات لعابی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ویژگی مهم به ترکیبات لعابی امکان می‌دهد تا از رشد باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها در سطح سرامیک‌ها جلوگیری کنند که در برخی محصولات مثل سرامیک‌های پزشکی و آشامیدنی‌ها بسیار حیاتی است.
2. ساخت کاشی و سرامیک
اکسید روی یکی از مواد معدنی است که در صنعت کاشی و سرامیک به‌عنوان یک عامل مهم در فرایند تولید استفاده می‌شود. این ماده شیمیایی به شکل پودر سفید با فرمول شیمیایی ZnO (اکسید روی) شناخته می‌شود. دارای ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مناسبی برای مصارف صنعتی است:
پخش‌کنندگی رنگ: اکسید روی به‌عنوان یک پیگمنت سفید در تولید کاشی و سرامیک استفاده می‌شود. این ماده به کاشی‌ها و سرامیک‌ها رنگ سفید و درخشان می‌بخشد و از افزایش روشنایی و جلب نور در فضاهای داخلی و خارجی کمک می‌کند.
مقاومت در برابر حرارت: اکسید روی دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت و تغییر شکل در دماهای بالا است. این ویژگی مهم به تولید کاشی و سرامیک‌هایی با کیفیت و استحکام در دماهای بالا کمک می‌کند.
خصوصیات ضدباکتریایی: این ترکیب به دلیل ویژگی‌های ضدباکتریایی خود، در برخی موارد به‌عنوان یک ماده افزودنی به سرامیک‌ها و کاشی‌ها اضافه می‌شود. این خصوصیت می‌تواند در کاهش رشد باکتری‌ها و میکروب‌ها در محیط‌های مرطوب مانند حمام‌ها و آشپزخانه‌ها مفید باشد.
خصوصیات الکتریکی: اکسید روی خواص الکتریکی مناسبی دارد و در تولید سرامیک‌های پیزوالکتریک که برای ساخت سنسورها و ترانسدیوسرها استفاده می‌شوند، نقش اساسی ایفا می‌کند.
3. صنایع تولید پلاستیک با اکسید روی
اکسید روی (ZnO) یکی از مواد مهم در صنایع پلاستیک است که به‌عنوان یک ماده افزودنی و عامل تقویت‌کننده به کار می‌رود. ویژگی‌های منحصربه‌فرد اکسید روی از جمله نفوذپذیری نور فراوان و خواص ضد اکسیدانی آن، آن را به یک ماده محبوب در صنایع پلاستیک تبدیل کرده است. در صنعت پلاستیک، اکسید روی به‌عنوان یک پرکننده (فیلر) مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ماده به ترکیبات پلاستیکی اضافه می‌شود تا وزن و حجم محصول را افزایش داده و از هدررفت مواد اولیه جلوگیری کند.
علاوه بر این، اکسید روی باعث افزایش مقاومت مکانیکی پلاستیک می‌شود و می‌تواند به بهبود سختی، استحکام و انعطاف‌پذیری محصولات پلاستیکی کمک کند. ویژگی‌های نفوذپذیری نور اکسید روی از اهمیت ویژه‌ای در صنعت پلاستیک برخوردار است. این ویژگی می‌تواند به‌عنوان یک مانع در برابر اشعه مضر اولترا ویولت (UV) عمل کند و از تغییر رنگ و تجزیه‌وتحلیل پلاستیک‌ها در تابش نور UV جلوگیری کند. این مسئله به‌ویژه در مورد محافظت از محصولات پلاستیکی در برابر افت رنگ و تجزیه‌وتحلیل ساختاری در دستگاه‌های خارج از ساختمان (مانند انواع کیسه‌ها، لوله‌ها و محصولات خودرو) بسیار اهمیت دارد.
4. ساخت تایر خودرو
اکسید روی (ZnO) یک ماده کلیدی در صنایع لاستیک است که در فرایند تولید و تقویت لاستیک‌ها به کار می‌رود. این ترکیب شیمیایی به‌عنوان یک پرکننده (فیلر) در ترکیب لاستیکی افزوده می‌شود و در تنظیم و بهبود ویژگی‌های مکانیکی، مقاومت به UV، چسبندگی و رفتار حرارتی لاستیک تأثیرگذار است. یکی از ویژگی‌های اصلی اکسید روی در صنعت لاستیک، خواص UV-blocking (مانع از اشعه مضر اولترا ویولت) آن است. این ویژگی به لاستیک‌ها کمک می‌کند تا در معرض تابش نور آفتاب و اشعه UV نشوند و از تغییر رنگ و تجزیه‌وتحلیل ساختاری در اثر این تابش جلوگیری کنند. این امر به‌خصوص در محصولات لاستیکی که در فضای باز قرار دارند مثل لاستیک‌های خودروها بسیار مهم است. علاوه بر این، اکسید روی به‌عنوان یک فیلر در ترکیب لاستیکی بهبود در مقاومت مکانیکی و مقاومت به فشار و کشش لاستیک ایجاد می‌کند. این ویژگی‌ها می‌توانند لاستیک‌ها را به محصولات با عمر مفید بلندتر و توانایی کارکرد بهتر تبدیل کنند. اکسید روی به‌عنوان یک ماده افزودنی مهم در صنایع لاستیک باعث بهبود ویژگی‌های لاستیکی و افزایش عمر مفید محصولات می‌شود. این ماده با ویژگی‌های مهمی از جمله مقاومت به UV، تقویت مکانیکی و کارایی در شرایط مختلف، به بهبود کارایی و کاربرد لاستیک‌ها در صنایع مختلف کمک می‌کند.
5. صنایع چسب و باتری
اکسید روی (ZnO) در صنایع چسب و باتری به‌عنوان یک ماده با کاربردهای متعدد استفاده می‌شود. ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی منحصربه‌فرد این ترکیب، آن را به یک ماده مهم در تولید و بهبود چسب‌ها و باتری‌ها تبدیل کرده است.
1. صنعت چسب
اکسید روی به‌عنوان یک ماده پرکننده (فیلر) در ترکیب چسب‌ها و مواد آذرین به کار می‌رود. این ماده به تقویت ویژگی‌های مکانیکی چسب کمک می‌کند و می‌تواند به افزایش مقاومت به کشش و فشار و همچنین بهبود چسبندگی بین سطوح مختلف کمک کند.
2. صنعت باتری
اکسید روی به‌عنوان یک ماده کاتدیک در تولید باتری‌ها به کار می‌رود. در باتری‌های خشک، اکسید روی به‌عنوان یک الکترود منفی استفاده می‌شود و در باتری‌های اسیدی، این ماده به‌عنوان یک پوشش محافظی بر روی الکترودها به کار می‌رود. همچنین، اکسید روی به‌عنوان یک ماده ضدآفتابی در باتری‌های خورشیدی نیز به کار می‌رود.
3. صنعت الکترونیک
ترکیب شیمایی مذکور در تولید سنسورها، ترانزیستورها، و دیگر قطعات الکترونیکی نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ماده به‌عنوان یک نیمه‌رسانا در ایجاد قطعات الکترونیکی مؤثر است.
4. صنایع پوشش‌دهی:
همین‌طور اکسید روی به‌عنوان یک پیگمنت سفید در تولید رنگ‌ها و پوشش‌دهی‌ها به کار می‌رود. این ویژگی به تنظیم رنگ و زیبایی پوشش‌های مختلف کمک می‌کند. اکسید روی به‌عنوان یک ماده چندمنظوره در صنایع چسب و باتری با توانمندی‌های فیزیکی و شیمیایی منحصربه‌فرد خود به بهبود کیفیت و کارایی محصولات کمک می‌کند و در تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر نیز به‌عنوان یک عنصر اساسی اهمیت دارد.
6. استفاده در تولید رنگ
رنگرزی و استفاده از اکسید روی در صنایع رنگرزی یکی از کاربردهای مهم این ترکیب شیمیایی است. اکسید روی به دلیل ویژگی‌های نوری منحصربه‌فردی که داراست، به‌عنوان یک عامل رنگزای طبیعی و پرکننده رنگ به کار می‌رود. این ترکیب معمولاً به‌عنوان یک پیگمنت سفید به رنگرزی مواد مختلف مانند رنگ‌های رنگینه‌ای، رنگ‌های لاک، پلاستیک‌ها، صفحات رنگی، و محصولات آرایشی و بهداشتی افزوده می‌شود. از ویژگی‌های بارز اکسید روی در رنگرزی، نفوذپذیری نور فراوان آن می‌باشد. این ویژگی به رنگ‌ها امکان می‌دهد تا در شرایط نوری مختلف با ثبات رنگی و تقویت شفافیت کارکرده و از تغییر رنگ در مقابل تابش نور (مانند اشعه UV) جلوگیری کنند. این ویژگی بسیار مهم در تولید مواد رنگی برای مصارف متنوع از جمله صنایع رنگرزی، خودروسازی، تولید لوازم آرایشی و بهداشتی، بسته‌بندی مواد غذایی، و صنایع پلاستیکی مورداستفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، اکسید روی به‌عنوان یک ماده پرکننده (فیلر) در رنگ‌ها و پلاستیک‌ها عمل می‌کند و می‌تواند به تقویت ویژگی‌های مکانیکی و پوششی محصولات کمک کند. در مجموع، استفاده از اکسید روی در صنایع رنگرزی به بهبود کیفیت و کارایی محصولات و همچنین حفظ وضوح رنگ در محصولات پایدار کمک می‌کند.
7. ساخت محصولات آرایشی
اکسید روی در صنایع آرایشی و بهداشتی و دارویی به‌عنوان یک ماده کلیدی با کاربردهای متعدد استفاده می‌شود. ویژگی‌های منحصربه‌فرد اکسید روی به‌عنوان یک ماده افزودنی در این صنایع باعث می‌شود که به تولید محصولات با کیفیت و مؤثر در مراقبت از پوست، بهداشت شخصی، و داروهای مختلف کمک کند.
1. کرم‌ها و لوسیون‌های آفتابی
اکسید روی به‌عنوان یک فیلتر محافظتی در کرم‌ها و لوسیون‌های آفتابی به کار می‌رود. این ماده با خواص نفوذپذیری نوری خود می‌تواند از تأثیر اشعه UV آفتاب جلوگیری کرده و پوست را از آسیب‌های ناشی از تابش مضر UV محافظت کند.
2. رژلب و لوازم آرایشی
اکسید روی به‌عنوان یک پیگمنت سفید در ترکیب رژلب و محصولات آرایشی به کار می‌رود. این پیگمنت باعث تولید رنگ‌های سفید و صدفی می‌شود و به تنظیم رنگ و رزین‌های استفاده شده در آرایش می‌پردازد.
3. صنایع دارویی
همین‌طور اکسید روی به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده و آسپتیک در تولید برخی از محصولات دارویی به کار می‌رود. این ماده معمولاً در تهیه داروهای موضعی مثل پودرها و کرم‌های ضدعفونی‌کننده یا محصولات مرتبط با سلامت پوست به کار می‌رود.
4. پودرها و محصولات پوستی
اکسید روی به‌عنوان یک پیگمنت سفید در پودرها، کرم‌های ضدآفتاب، پنکک‌ها، و محصولات مراقبت از پوست به کار می‌رود. این ماده به ترتیب به کنترل چربی پوست، محافظت از پوست در برابر اشعه UV، و ایجاد تأثیرات زیبایی مورداستفاده قرار می‌گیرد. از تأثیرات مثبت اکسید روی در صنایع آرایشی و بهداشتی و دارویی بهبود کیفیت و کارایی محصولات و محافظت از سلامت پوست و بدن انسان‌ها بهره‌برداری می‌شود. تحقیقات مستمر در این زمینه به‌منظور بهبود و بهره‌برداری از ویژگی‌های این ماده برای مصارف مختلف همچنان ادامه دارد.
8. اکسید روی در ساخت چرم مصنوعی
اکسید روی به‌عنوان یک ماده مهم و کارآمد در صنعت چرم مصنوعی به کار می‌رود. این ترکیب شیمیایی با ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند مقاومت به تابش UV، پوشش‌دهی، مقاومت به خوردگی و آب، و مقاومت به حرارت، به بهبود ویژگی‌های چرم مصنوعی کمک می‌کند. اکسید روی به‌عنوان یک فیلتر UV به چرم مصنوعی امکان می‌دهد تا در معرض تابش نور خورشید قرار گرفته و از تغییر رنگ و تجزیه‌وتحلیل ساختاری جلوگیری کند. ضمن این که این ماده به بهبود رنگرزی و پوشش‌دهی در چرم مصنوعی کمک کرده و مقاومت به خوردگی و آب را افزایش می‌دهد. همچنین، مقاومت به حرارت اکسید روی باعث می‌شود که محصولات چرم مصنوعی در شرایط دمایی مختلف قابل‌استفاده باشند. در نتیجه، استفاده از اکسید روی به‌کارگیری برتری و کیفیت بهتر در تولید و بهبود چرم مصنوعی را به ارمغان می‌آورد.
9. ساخت لنت ترمز
این ترکیب مهم تجاری در صنایع لنت‌ سازی یکی از مواد مهم و کاربردی است که به‌عنوان یک عامل ترکیبی در تولید لنت‌های صنعتی به کار می‌رود. این ماده شیمیایی به شکل پودر سفید و بی‌بو شناخته می‌شود و خصوصیات منحصربه‌فردی دارد که منجر به کاربردهای متنوع در صنعت لنت سازی شده است. یکی از کاربردهای اصلی اکسید روی در تولید لنت‌ها، ویژگی‌های ضدسایش و مقاومت در برابر حرارتی آن است. این ماده به‌عنوان یک پیگمنت معمولاً به فرمولاسیون لنت‌ها اضافه می‌شود تا رنگ و درخشندگی مناسبی به لنت‌ها بخشیده و درعین‌حال تحمل در برابر سایش و فشارهای مکانیکی در طول عمر مفید لنت‌ها را افزایش دهد. این ویژگی‌های مهم بهبودی در کارایی لنت‌ها در سیستم‌های ترمزی و ترمز‌های خودروها و ماشین‌آلات صنعتی به ارمغان می‌آورد. علاوه بر این، اکسید روی به دلیل خصوصیات ضدباکتریایی خود نیز در تولید لنت‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. این خصوصیت می‌تواند به کاهش رشد باکتری‌ها و میکروب‌ها در سیستم‌های ترمزی کمک کند و از بهبود بهداشت و کارایی این سیستم‌ها اطمینان حاصل کند.
10. تولید کود
این تولید شیمایی مهم و اساسی یکی از مواد مهم در صنعت کود و زراعت است که به‌عنوان منبع اساسی روی (Zinc) برای گیاهان و محصولات کشاورزی استفاده می‌شود. این ترکیب شیمیایی به شکل پودر سفید و بی‌بو شناخته می‌شود و دارای خصوصیاتی است که در بهبود رشد و تغذیه گیاهان دخیل هستند. یکی از کاربردهای اصلی اکسید روی در کودها، افزایش جذب و تأمین روی برای گیاهان است. روی یک عنصر معدنی ضروری برای رشد سالم گیاهان است و در فرایندهای متعددی از جمله تشکیل کلروفیل، فرایندهای متابولیک و تنظیم رشد گیاهان نقش دارد. بدون روی، گیاهان قادر به جذب و استفاده بهینه از مواد مغذی دیگر نیز نمی‌باشند. اکسید روی به‌عنوان یک منبع مورد تأیید و قابل‌جذب روی برای گیاهان به کودها اضافه می‌شود تا نقش اساسی روی در رشد و توسعه گیاهان را تضمین کند. همچنین، اکسید روی به‌عنوان یک ترکیب ضدقارچی و ضدباکتریایی نیز شناخته می‌شود و می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌ها و عفونت‌های گیاهی مؤثر باشد. این خصوصیت می‌تواند در افزایش مقاومت گیاهان به بیماری‌ها و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی تأثیر داشته باشد. اکسید روی در تولید کودهای کشاورزی به‌عنوان یک منبع معدنی مهم و ترکیبی مفید برای گیاهان تأثیرگذار است و به کشاورزان در افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات کمک می‌کند.
11. فرآورده پایه ضدآفتاب
اکسید روی به‌عنوان یک ماده ضدآفتاب فیزیکی شناخته می‌شود که به این معناست که به‌جای انحراف یا اتساع اشعه UV، این ماده اشعه را جذب می‌کند و از ورود آنها به پوست جلوگیری می‌کند. این ویژگی به اکسید روی این امکان را می‌دهد که به‌عنوان یک محافظت مؤثر در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه UV طبیعی و مصنوعی، مانند تابش از نور خورشید و لامپ‌های ماورای‌بنفش (مانند لامپ‌های آفتاب مصنوعی) عمل کند. از اکسید روی به‌عنوان یک ماده ضدآفتاب در انواع محصولات ترمیم‌کننده، از جمله کرم‌ها، لوسیون‌ها، پودرهای ضدآفتاب و ژل‌های ضدآفتاب استفاده می‌شود. یکی از مزایای این ماده این است که به‌عنوان یک ماده نسبتاً ملایم و مناسب برای پوست حساس به کار می‌رود و معمولاً تحریک یا حساسیت پوستی ایجاد نمی‌کند. ازاین‌رو، اکسید روی به‌عنوان یک گزینه پرطرف‌دار در محصولات ضدآفتاب برای حفاظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه UV شناخته می‌شود.
نکات کلیدی استفاده و ایمنی اکسید روی
محدودیت تماس با چشم: اکسید روی در صورت تماس با چشم می‌تواند آسیب برساند؛ بنابراین، در صورت برخورد با چشم، باید فوراً چشم را با آب تمیز بشویید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.
استفاده از ماسک و دستکش: در صورت کار با پودر اکسید روی به مقدار زیاد، مخصوصاً در محیط‌های تنفسی آلوده، از ماسک تنفسی و دستکش استفاده کنید تا جلوی تنفس ذرات پودری را بگیرید و پوست دست‌ها محافظت شود.
عدم تنفس در محیط بسته: توجه داشته باشید که استفاده از پودر اکسید روی به مقدار زیاد و در مکان‌های بسته و بدون مهوش ممکن است به تنفس مشکلی ایجاد کند. در محیط‌هایی که هوا را می‌بندید (مانند یک اتاق کوچک)، باید از اکسید روی بااحتیاط استفاده کنید.
جلوگیری از مصرف داخلی: اکسید روی نباید به‌صورت داخلی مصرف شود. این برای مصرف داخلی مناسب نیست و ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.
محافظت از پوست: اگر از محصولات حاوی اکسید روی برای محافظت از پوست در برابر اشعه ماورای‌بنفش استفاده می‌کنید، باید محصول را به‌دقت و به تعداد کافی روی پوست بزنید و پوست را کاملاً بپوشانید.
ذخیره‌سازی در محیط‌های خشک: اگر از پودر اکسید روی برای کاربردهای خانگی یا صنعتی استفاده می‌کنید، باید آن را در محیط خشک و دور از رطوبت و نور مستقیم ذخیره کنید.